भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयका प्रवक्ता भीमार्जुन अधिकारीका अनुसार नयाँ निर्माण भइरकेको पुलका लागि खनिएको ठाउँमा वर्षाको पानी जमेपछि त्यहीँबाट सडक भासिएको हो।

“गणेश खोलाको पुलसँगै अर्को पुल बन्दै छ। त्यसका लागि खनेको जगमा पानी जमेर पुरानो पुलसँगको बाटो भासिएको हो,” उनले बीबीसीसँग भने।

• यो साताभरि निरन्तर वर्षा हुने र यसका कारण कृषि, स्वास्थ्य, हवाई तथा सडक यात्रालगायत क्षेत्र प्रभावित हुनसक्ने बताउँछिन् वरिष्ठ मौसमविद् शान्ति कँडेल।

“पानी परेसँगै धेरै मानिसको स्वास्थ्यमा असर देखिन्छ। भित्र्याउन तयार बालीहरू भिजेको गुनासो पनि सुनिरहेका छौँ। बाटो भासिने, पहिरो जाने जस्ता घटनाका कारण लामो तथा छोटो दूरीका यात्राहरू रद्द हुने भन्दै मौसम पूर्वानुमानप्रति धेरैले चासो देखाउनु भएको छ,” उनले भनिन्।

के हो त वर्षाको कारण?

पश्चिमी न्यून चापीय वायुका कारण वर्षा भइरहेको बताउँछिन् मौसमविद् कँडेल। हाल नेपालमै उत्पत्ति भएको स्थानीय वायु सक्रिय भए पनि वर्षाको लागि त्यति मात्र पर्याप्त थिएन।

“वर्षा गराउन आवश्यक प्रणाली फरक दिशाबाट आउँछन्। पश्चिमी वायु भूमध्य सागरबाट अफगानिस्तान, पाकिस्तान र भारत हुँदै नेपाल प्रवेश गरेको हो,” उनले भनिन्।

कँडेलका अनुसार वर्षा हुन आवश्यक जलवाष्पयुक्त हावा अरब सागरबाट पनि नेपाल भित्रिएको छ।

“अहिले धेरै वटा प्रणाली सक्रिय भएका कारण देशैभर हल्का भए पनि पानी परेको छ। अन्य प्रदेशसँगको तुलनामा मधेस प्रदेशमा चाहिँ वर्षा केही कम छ,” उनले जानकारी दिइन्।

काठमाण्डूको वर्षा कति?

नेपालमा अहिले परिरहेको पानी मनसुन पूर्व हुने वर्षा हो। काठमाण्डूमा मे महिनामा मात्र औसत १२३.६ मिलिमिटर वर्षा हुने गरेको मौसम विभागको तथ्याङ्क छ। यो साताको सुरुवातदेखि मङ्गलवारसम्ममा उपत्यकामा जम्मा ३ मिलिमिटर वर्षा भएको छ।

“कुनै वर्ष यही समयमा पानी नपरी सुक्खा बित्न पनि सक्छ। औसत वर्षालाई आधार मान्ने हो भने चाहिँ अझै १२० मिलिमिटरभन्दा बढी पानी पर्न बाँकी छ,” कँडेलले भनिन्।

कहिलेसम्म पर्छ?

मौसम पूर्वानुमान महाशाखाका अनुसार देशभरजसो नै आंशिकदेखि सामान्य बदली रहेको छ। सुदूरपश्चिम प्रदेशका थोरै स्थान र अन्य पहाडी पहाडी भू-भागका एक दुई स्थानमा हल्का वर्षा भइरहेको छ।

“बुधवार बदली बढ्ने र वर्षा हुने देखिएको छ। बिहीवारदेखि चाहिँ केही घट्छ र पानी पनि कम हुने सम्भावना छ,” उनले भनिन्।

यस्तो हुनसक्छ मौसम

बुधवार दिउँसो सुदूरपश्चिम प्रदेश लगायत देशको पहाडी भू-भागमा र बाँकी एक-दुई स्थानमा मेघ गर्जन/चट्याङ्गसहित क्षणिक वा हल्का वर्षाको सम्भावना रहेको पूर्वानुमान छ। राति देशको पहाडी भू-भागमा आंशिकदेखि सामान्य बदली हुने र बाँकी भू-भागमा आंशिक बदलीदेखि मौसम सामान्यतया सफा रहने पूर्वानुमान छ। पहाडी भू-भागका थोरै स्थानहरूमा मात्र मेघ गर्जन/चट्याङ्गसहित क्षणिक वा हल्का वर्षाको सम्भावना रहेको उल्लेख गरिएको छ।

बिहीवार दिउँसो र राति भने देशका पहाडी भू-भागका थोरै स्थानहरू तथा बाँकी भू-भागका एक-दुई स्थानमा मेघ गर्जन/चट्याङ्ग सहित क्षणिक वा हल्का वर्षाको सम्भावना रहेको पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ।

वर्षाको फाइदा के?

पानी पर्नुअघि चर्किएको गर्मीलाई वर्षाले केही राहत दिलाएको जानकारहरू बताउँछन्।

त्यस्तै काठमाण्डू उपत्यका संसारकै बढी प्रदूषित सहरको सूचीमा सबैभन्दा माथि देखिएको थियो। एक्यूआईले हावामा हुने पीएम २.५ र पीएम १० भनिने निकै मसिना र मसिना कणहरूलाई हेरेर मिश्रित हिसाबले प्रदूषणको तह निर्धारण गर्दा त्यस्तो खराब स्तर देखा परेको थियो।

वर्षाले त्यो प्रदूषणको तह केही घटाएको बताउँछिन् मौसमविद् शान्ति कँडेल।

वर्षाअघि देशभर डढेलोको समस्या पनि देखिएको थियो। गत वर्ष एप्रिल १ देखि १५ मा देशका विभिन्न ३३ स्थानमा डढेलो लागेको थियो भने यो वर्ष त्यही समयमा ४०० भन्दा बढी स्थानमा डढेलो लागेको तथ्याङ्कले देखाउँछ।

“डढेलो लागेका कारण देशका विभिन्न भागमा तुवाँलोको तह देखिएको थियो त्यसलाई पनि पानीले कम गरेको छ,“ उनले भनिन्।

गाङ्गुली सरकार नाम गरेका यी व्यक्ति साढे तीन दशकदेखि ढाकास्थित बूढीगङ्गा नदीमा चुम्बक फ्याँकेर फलाम सङ्कलन गर्दै आएका छन्। त्यसरी सङ्कलन गरेको फलाम बेचेर उनी आफ्नो जीविका चलाउँछन्।

बाल्यकालमा खेल्दा उनले अरू मानिसले चुम्बक प्रयोग गरेर नदीबाट फलाम झिकेको र बेचेको देखेका थिए। पछि उनले त्यही सिको गरेर आफ्नो जीवनयापन गर्न थाले।

अहिले उनी नदीबाट दैनिक पाँचदेखि १० केजी फलाम निकाल्छन्। तर नदी प्रदूषित भएकाले उनलाई यो काममा हिजोआज त्यति धेरै रुचि छैन।

पुनको माग अनुरूप पुँजीगत बजेटको एक प्रतिशत छुट्टाउन र अनुसन्धान, विकास, नवप्रवर्तन तथा आविष्कारसम्बन्धी कार्यहरू एकीकृत रूपमा सञ्चालका लागि कोष स्थापना गर्न सरकार तयार भएको हो।

यससँगै पुनको नेतृत्वमा भइरहेका धर्नालगायत आन्दोलनका कार्यक्रम पनि अन्त्य भएका छन्।

रक्षा, कानुन, न्याय तथा संसदीय मामिला मन्त्री पूर्णबहादुर खड्कासँगको छलफलपछि दुवै पक्ष आविष्कारसम्बन्धी कोषहरूमा लगानी गर्ने, स्थापित कोषको व्यवस्थापन तथा सञ्चालन गर्न सङ्घीय संसद्को आगामी अधिवेशनमा विधेयक पेशगरी पारित गर्नेलगायत निचोडमा पुगेका हुन्।

सहमति पत्रमा लेखिएको छ,”अनुसन्धान तथा विकास, नवप्रवर्तन तथा आविष्कारलाई प्रवर्धन गर्न आवश्यक नीतिगत, कानुनी एवं संस्थागत प्रबन्ध गर्ने। आविष्कारबाट उत्पादित वस्तु तथा सेवाहरूलाई आवश्यक पर्ने अनुमति लाइसेन्स, दर्ता, सञ्चालन तथा दिगोपन कायम गर्ने विषयसँग सम्बन्धित सुधारगरी सहजीकरण गर्ने।”

त्यस्तै मागपत्रमा उल्लिखित विषयहरूलाई कानुन बनाउँदा ध्यान दिने र तीबारे दुवै पक्ष बसेर समीक्षा गर्ने जनाइएको छ।

पुनका मागहरूमाथि आइतवार प्रारम्भिक छलफल भएको थियो। सोमवार पुनः बसेको बैठकपछि दुवै पक्ष सहमतिमा पुगेका हुन्।

“आइतवार हामीले आफ्नो मागमा तल माथि गर्दैनौँ भन्ने जानकारी दिएका थियौँ। उहाँहरूले ती माग सम्बोधन गर्छौँ भन्नु भएको छ। र, चाहने हो भने यो कार्यान्वयन गर्न एक रति पनि कठिन छैन,” राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका प्रमुख पुनले बीबीसीसँग भने।

आफ्नो आन्दोलनमा धेरै राजनीतिक दलका नेता तथा सांसदहरूले ऐक्यबद्धता जनाएका कारण आफ्ना मागहरू सम्बोधन हुनेमा उनी विश्वस्त सुनिन्छन्।

यद्यपि, सरकार र पुनबीच भएको सहमति कार्यान्वयन चुनौतीपूर्ण रहेको कतिपय जानकारहरूले बताएका छन्।

सोमवार बसुन्धरामा बसेको रास्वपा केन्द्रीय समितिको बैठकमा सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिने वा कायमै राख्नेबारेमा छलफल भएको रास्वपाका प्रवक्ता मुकुल ढकालले जानकारी दिए।

“आगामी शुक्रवारसम्म सबै कोणबाट अध्ययन गरेर शुक्रवारको बैठकमा एकदमै गहिराइमा पुगेर विश्लेषण गरेर निर्णय गर्छौँ,” ढकालले भने।

रवि लामिछाने नेतृत्वको यो पार्टीले पुष्पकमल दाहाल नेतृत्वको सरकार बनेयता समर्थन जारी राखेको थियो।सरकारबारे आफ्नो दलमा छलफल गर्नुअघि रास्वपा सभापति रवि लामिछानेले आइतवार प्रधानमन्त्री दाहालसँग भेट गरेका थिए।

गत वैशाख १० गतेको उपनिर्वाचनपछि रास्वपाका २१ जना सांसदहरू छन्। प्रतिनिधिसभामा नेपाली कांग्रेस नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रपछि रास्वपा सबैभन्दा ठूलो दल हो।

• रास्वपाले समर्थन फिर्ता लिए पनि प्रचण्डले विश्वासको मत लिन नपर्ने हो?
• उपनिर्वाचनमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको पक्षमा किन उर्लियो जनमत

प्रधानमन्त्री तयार भएको अवस्थामा उपनिर्वाचनमा तनहुँबाट निर्वाचित भएका स्वर्णिम वाग्लेलाई अर्थमन्त्री बनाउन आफ्नो दलले प्रस्ताव गर्ने रास्वपा प्रवक्ता ढकालले बताएका छन्।

"अर्थतन्त्र कमजोर भएका कारणले अर्थ मन्त्रालयमा दाबी गर्नुपर्छ भन्ने धारणा पनि साथीहरूले राख्नुभयो। तर पहिला जाने वा नजाने निर्णय भएपछिको कुरा भयो," पत्रकारहरूको जिज्ञासामा ढकालले भने।

“प्रधानमन्त्री तयार भएको अवस्थामा स्वर्णिम वाग्लेलाई अर्थमन्त्री बनाउँदा हामी एकदमै खुसी हुन्छौँ। यो देशको अहिलेको आवश्यकता हो। तर जाने वा नजाने निर्णय नै शुक्रवार मात्रै हुन्छ,” ढकालले भने।

तस्बिर स्रोत,RSP MEDIA